Cuộc thay đổi mau chóng của thành phố hơn nửa thế kỷ nay đã mở rộng thêm nhiều con đường để phù hợp với sự phát triển đô thị hiện đại, những hàng cây trồng từ 100 năm trước đã phải chặt bỏ, di dời vì lý do: đã già cỗi, dễ ngã đổ trong mùa mưa bão hoặc nhường chỗ mở rộng thêm không gian sống; trồng mới giống cây phù hợp với môi trường sống và tạo vẻ đẹp riêng của Nha Trang… Có thể thấy những loại cây trồng từ ngày thành lập Nha Trang như: xà cừ, bàng, me, phượng, dừa, dương liễu…; sau đó, các giống cây mới được trồng bổ sung theo giai đoạn: hoa sữa, bằng lăng, phượng vàng, muồng hoàng yến, sao đen, hoa giấy, cây tra… Nha Trang đang trở thành thành phố đa dạng loại cây trồng, có loại trồng thử nghiệm chỉ trên một đoạn đường ngắn như cây sa la, cây bằng lăng, me thái… có loại cây không thích hợp phải loại bỏ dần như hoa sữa, muồng vàng và có loại cây được chọn trồng vì mau xòe tán như cây bàng. Sự đa dạng sắc cây ấy trong quá trình phát triển là điều tất yếu. Tuy nhiên, nhiều cổ thụ nơi đây đã không còn nữa, giống như những người đã từng sống và lớn lên ở thành phố này mang chút hoài niệm về quá khứ.
Những hàng cây già trong phố - Ảnh 1.

Những cây xà cừ gần 100 tuổi trên đường Thân Nhân Trung (TP Nha Trang)

Quá khứ ấy là hàng phượng dọc theo đường Lê Thánh Tôn rất đẹp; sau khi con đường mở rộng, toàn bộ hàng phượng đã không còn. Là hàng xoan trên đường Lê Thành Phương đã mai một; có một thời thay bằng cây bằng lăng rồi cũng phải thay thế vì thấy không phù hợp. Là những cây xà cừ trăm năm trên đường Lý Tự Trọng, đường Pasteur và đường Trần Phú; cũng đã được thay thế bằng các loại cây khác vì ngã đổ trong mưa bão và rễ cây trồi lên làm hư hỏng mặt đường phố.

Trong thăng trầm trăm năm đó, Nha Trang vẫn còn sót lại những hàng cây già trên phố, như một nhân chứng cho nhiều đổi thay của thành phố này, nó khắc nhớ những kỷ niệm thuở lứa đôi tan học theo chân nhau trên những con đường nhỏ vắng tanh; nó giữ lại kỷ niệm đã cũ của những người già, vẫn bám trụ ở thành phố này hay đi xa nay trở về, dừng chân rưng nhớ. Cây đã già như khói sương cứ trôi qua phố, cuộc trầm luân còn sót lại chút gì của nỗi nhớ rất xa.

Đi trên đường Trần Phú, ghé mắt vào Viện Pasteur Nha Trang sẽ gặp một cây tra cổ, tỏa cành vươn cao, đó có thể là cây tra đầu tiên được trồng ở Nha Trang. Những cây bàng rất già trên công viên biển, mùa rụng lá làm rực rỡ cả không gian là chứng nhân cho thời gian hoặc những cây me già trên đường Võ Văn Ký, tuổi đời đã trọn trăm năm, vẫn đứng đó ngắm nhìn những con phố rộn.

Mỗi một thành phố hình thành và phát triển lâu năm luôn có những hàng cổ thụ, nhân chứng của quá khứ thăng trầm, nhắc mỗi người không thể lãng quên.

Bài và ảnh: Khuê Việt Trường
https://nld.com.vn/thoi-su/nhung-hang-cay-gia-trong-pho-20211019205947001.htm